11/01/2022- Dat de reissector na bijna twee jaar pandemie het niet onder de markt heeft, is een understatement. Het aantal faillissementen is tot nog toe relatief beperkt gebleven, maar de uitstroom van arbeidskrachten en knowhow annex stopzettingen baren toch zorgen. “Als je weet dat een pandemie meerdere jaren kan duren, zijn we er beslist nog niet. 2022 wordt nog een uitdagend jaar voor de sector,” zo valt overal te horen…
Eerst wat cijfermateriaal: bij het Garantiefonds Reizen gewaagt Marc De Vriendt van 45 polissen die eind 2021 werden beëindigd. “In 2019 waren er 38 soortgelijke gevallen van faillissement of vrijwillige stopzettingen, eind 2020 waren dat er 31. Er is de jongste jaren zeker een stijgende tendens. Vandaar dat wij sinds de start van deze Covidpandemie ons grote zorgen maken en aan de alarmbel hebben getrokken. De steunmaatregelen van overheidswege richting de reissector, inclusief tijdelijke werkloosheid en het nieuwe steunfonds, hebben de schade ongetwijfeld beperkt. Sowieso heeft de reissector, ook bij vorige crisissen, altijd een enorme flexibiliteit en veerkracht getoond. Maar de braindrain is intussen wel enorm. De vrees bestaat dat, als het eenmaal herneemt, men te weinig goeie krachten zal hebben. Al die mensen die intussen elders aan de slag zijn, gaan die nog terugkomen?”
Knelpuntberoep?
Soortgelijke bedenkingen waren ook al komen bovendrijven tijdens de reeks zomerinterviews die Travel Express/Travel Like A Pro midden vorig jaar maakte. Over die uitstroom liet de Vereniging van Vlaamse Reisbureaus (VVR) recent verstaan “dat de reissector voor de crisis 10.000 werknemers telde, nu nog iets meer dan 6500 mensen.” Gedelegeerd bestuurder Koen Van den Bosch: “De cijfers komen uit gegevens van de RSZ. Inzake directe tewerkstelling hebben we tussen 2019 en 2021 een daling gezien van 25 à 30%. De tijdelijke werkloosheid (“geldig tot eind maart ’22, maar we pleiten voor een verlenging”) laat toe om de kosten te drukken, maar we zitten ook met een krapte op de arbeidsmarkt, zeker in Vlaanderen. Als je dan weet dat medewerkers in de reissector vaak mensen zijn met administratieve en/of verkoopsskills én talenkennis, daar is men in andere sectoren ook naar op zoek. De vraag is dus: gaan die mensen nog terugkomen eenmaal onze sector terug oppikt? Dreigt onze sector dan geen knelpuntberoep te worden?”
Financieel gezond, maar…
Pieter Demuynck, voorzitter van reisagentengroepering Selectair stelt terzake wel “dat kantoren die open of bereikbaar zijn gebleven, het snelst zijn opgeveerd vorig najaar. Op ons congres heerste alvast een positieve vibe, de boekingen liepen toen goed. Maar nadien is het weer stilgevallen. Ik vrees dat een aantal mensen zich toch wel eens in de haren zullen krabben, ook bijvoorbeeld met de implementatie van de nieuwe btw-regels of als ze hun cijfers gaan bekijken.” Desgevraagd stelt hij dat het in globo echt nog niet goed zit. “Ik vrees dat we deze winter zullen moeten doorbijten, maar ik hoop echt dat we een goede zomer ’22 mogen draaien.”
Koen Van den Bosch: “Het is zeker niet zwart-wit. Er zijn kantoren en reisorganisatoren die het goed hebben gedaan. Wie in het hogere segment actief is, is blijkbaar minder geïmpacteerd.”
De VVR-voorman kan echter niet om de vaststelling heen dat, ondanks het feit dat er afgelopen zomer flink wat gereisd is en de Belg reislust toont, de sector nog op een laag pitje draait. “We gaan er van uit dat de omzet anno 2021 geëindigd is op goed 40% van wat we als sector in 2019 deden.”
Het aantal faillissementen is tot nog toe beperkt gebleven, mede dankzij de strenge voorwaarden waar reisorganisatoren moeten beantwoorden inzake solvabiliteit en vermogen, klinkt het zowel bij de VVR als het Garantiefonds. “Dat illustreert dat we een financieel gezonde sector zijn.” De vrees dat er nog faillissementen of stopzettingen (bijvoorbeeld omdat de zaakvoerder geen overnemer vindt als hij/zij aan de vooravond van zijn/haar pensioen staat) zullen of kunnen opduiken, wordt niet altijd uitgesproken, maar die leeft wel degelijk bij iedereen die we aan de lijn krijgen. En toch krijgt de VVR nog steeds nieuwe aanvragen om informatie. “Er zijn kandidaat-ondernemers die, weliswaar in vaak heel gespecialiseerde niches, er aan denken om of willen starten met nieuwe initiatieven.”
Koffiedik kijken
Er is een constante: “Uitspraken doen over de toekomst is onmogelijk,” krijgen we van verschillende zijden te horen. “Hoeveel skireizen er deze totale winter effectief kunnen zijn doorgaan dan wel nog geannuleerd (moeten) worden, wanneer zullen de zomerboekingen oppikken? En wat zal de invloed van de boosterprikken zijn, en de maatregelen die individuele landen nemen? En wat met de vele specialisten exotische reizen: zelfs als hun bestemmingen open zijn, klanten durven vaak niet boeken omwille van de onzekerheid of beperkingen die gelden,” verwoordt iemand het.
Selectair-voorzitter Demuynck ervaart die frustratie evenzeer. “Het grote probleem is dat we te maken hebben met externe factoren waarop we geen vat hebben. Ik kreeg bijvoorbeeld in december het bericht dat Canada, bovenop de vereiste PCR-test, plots ook reizigers bij aankomst steekproefgewijs ging testen. Indien je positief test, moet je in quarantaine. Dat is vervelend, want het kan een domper zetten op de duidelijk aanwezige reislust.”
Koen Van den Bosch: “We zijn er inderdaad nog niet hè. Als je weet dat een pandemie zeven-acht jaar kan duren en zelfs als we dat met de huidige stand van de wetenschap kunnen halveren, dan wordt 2022 nog een heel uitdagend jaar. We hopen dat we volgend jaar kunnen eindigen op 60-65% van de omzetten van 2019. We hebben ons van in het begin ingeschreven in de analyses die ook andere spelers hebben gemaakt: dat we hopelijk tegen 2024 weer op een goed niveau kunnen geraken. Intussen zal het een kwestie zijn van opportuniteiten aangrijpen en heel flexibel zijn.”
Alternatieve reisadviezen
Marc De Vriendt signaleert tenslotte een nieuw initiatief van bij onze noorderburen. https://www.reisadvies.nu is een nieuwe website van een “groeiende groep reisorganisaties, reizigers en expats” die zich storen aan de reisadviezen van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Die zijn verouderd en niet in lijn met adviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie, klinkt het. De huidige wereldkaart kleurt immers grotendeels oranje volgens het ministerie, terwijl heel wat landen gerust geel zouden kunnen worden ingekleurd, vinden de initiatiefnemers.
Een 80-tal reisorganisaties is daarom naar de rechter gestapt en ook in de Nederlandse Tweede Kamer is een motie goedgekeurd om Buitenlandse Zaken aan te manen om hun reisadviezen aan te passen -zonder resultaat voorlopig. Desalniettemin, de nieuwe website wil “betrouwbare en verifieerbare informatie bieden.” Of en in hoeverre deze parallelle informatiestroom Buitenlandse Zaken in Den Haag van mening kunnen doen veranderen, blijft voorlopig onduidelijk. (EB)
