16/10/2023- Sinds 2017 gingen er wereldwijd al meer dan 140 luchtvaartmaatschappijen failliet of werden de activiteiten bruusk stopgezet. Maar waar reisorganisaties verplicht zijn een verzekering te hebben tegen financieel onvermogen – die de klant bij faillissement of stopzettingen beschermt- vindt Europa zo’n garantiefonds voor de luchtvaartindustrie blijkbaar nog steeds niet nodig. Miljoenen reizigers zagen hun geld daardoor al in rook opgaan.
Bijna een maand geleden besliste Air Belgium de stekker uit te trekken uit haar onrendabele afdeling eigen passagiersvluchten. Sinds begin deze maand focust het bedrijf dus alleen nog op cargovluchten en vluchten voor derde partijen (zoals momenteel nog British Airways en LOT Polish Airlines). Terugbetaling van reeds geboekte vluchten kan nog wel even duren, want Air Belgium staat de komende maanden onder gerechtelijke bescherming tegen schuldeisers. En als het bedrijf alsnog failliet zou gaan, zijn klanten zo goed als zeker hun geld kwijt. Wie is daarvan de dupe: passagiers die hun vlucht rechtstreeks bij de luchtvaartmaatschappij boekten. Maar zeker ook reisorganisatoren…
Betere bescherming voor klanten van reisbureaus en touroperators
Want passagiers die hun vluchten in een volledig reispakket bij een reisprofessional hebben geboekt zijn veel beter beschermd. Reisorganisatoren en reisagenten zijn immers verplicht om hun reispakketklanten een vluchtalternatief aan te bieden (al dan niet met opleg van het verschil in kostprijs – afhankelijk van de situatie) of in bepaalde gevallen ook hen de mogelijkheid te geven hun reis te annuleren – met teruggave van de volledige kostprijs. Maar geld kwijt is de klant dus nooit.
Maar dit vormt dus een aanzienlijke last voor reisorganisatoren, waaronder veel kleine en middelgrote ondernemingen (KMO’s). Zij moeten immers alternatieve tickets voor hun klanten regelen, vaak nog kort voor vertrek, waardoor deze veel duurder zijn. Tegelijkertijd krijgen ze ook de oorspronkelijke geannuleerde vluchten niet meteen -en bij faillissementen vaak zelfs nooit- vergoed.
Conclusie: De consument is dus door de goede wettelijke bescherming bij het boeken van een reispakket – in tegenstelling tot de reisorganisator- nooit geld kwijt, maar het ontbreken van een garantiefonds voor vliegtickets heeft voor de reisindustrie wel verstrekkende financiële en organisatorische gevolgen.
Europa ziet geen noodzaak
Jaarlijks zijn duizenden reizigers én reisorganisaties de dupe van faillissementen van luchtvaartmaatschappijen. Vakverenigingen pleiten er daarom al even voor dat consumenten, net als bij het faillissement van een reisorganisator, wettelijk worden beschermd tegen faillissementen van deze airlines. Eind vorig jaar schreven de vakorganisaties (vertegenwoordigd door ECTAA), samen met organisaties die Europese consumenten en verzekeringsmaatschappijen vertegenwoordigen, nog een open brief naar de Europese Commissie om aan te dringen op een herziening van de EU regeling voor vluchtvertraging/annulering en instapweigering en om een verplichting op te nemen voor luchtvaartmaatschappijen om financiële garanties te verstrekken ter dekking van hun verplichtingen jegens passagiers in geval van insolventie. Maar een daadkrachtige reactie kwam er niet.
De EU meent o.a. dat de luchtvaartindustrie mondiaal en complex is, met diverse soorten luchtvaartmaatschappijen en ticketarrangementen. Het opzetten van een systeem dat al deze varianten kan omvatten en behandelen, zou dus een zware uitdaging zijn. Europese luchtvaartmaatschappijen kunnen bovendien bezwaar maken tegen de financiële verplichtingen die gepaard gaan met een Europees geregeld garantiefonds, wat de concurrentie en de economische levensvatbaarheid van sommige luchtvaartmaatschappijen zou kunnen beïnvloeden. Kleinere luchtvaartmaatschappijen zouden ook benadeeld worden, omdat zij mogelijks meer financiële lasten zouden dragen. Tenslotte zou er volgens de EU ook risico bestaan dat sommige consumenten of airlines misbruik maken van een garantiefonds, wat de financiële duurzaamheid ervan in gevaar zou kunnen brengen.
Kortom: een Europees garantiefonds voor vliegtickets is – ondanks miljoenen klanten die al geld verloren bij faillissementen van airlines- nog niet meteen in zicht. (BB)
